Geert De Bolster
Hondentaal praten met je hond
Wist je dat hondentaal praten met je hond veel belangrijker is dan de training van je hond? Hondeneigenaren hebben vaak een probleem met de opvoeding van hun hond omdat ze de hondentaal niet kennen. Wanneer je pup of hond bepaald gedrag vertoont, en je er vanuit een automatische piloot en zonder inzicht op reageert, kunnen jij en je hond in de problemen komen. Je puppy opvoeden, een hond adopteren, je hond begeleiden om goed met andere mensen en honden om te gaan, het wordt allemaal veel eenvoudiger als je de hondentaal kent.
Wat is hondentaal
Honden communiceren niet alleen met elkaar maar ook met ons. Ze laten weten hoe ze zich voelen, wat ze willen of wat ze nodig hebben. Om zich uit te drukken beschikken honden over praktisch dezelfde communicatiemiddelen als de mens. Ze communiceren met lichaamstaal, met geluiden, door aanraking en door het verspreiden van chemische bestanddelen, feromonen genoemd. Het beste dat men als hondeneigenaar kan doen, is de bereidheid te tonen om je hond te willen begrijpen.
De taal van de hond bestaat uit 5 onderdelen:
- De lichaamstaal van de hond.
- De taal van geluiden van de hond.
- De taal van de geur van de hond.
- De taal van aanraking van honden.
- De taal van het hart
1. Lichaamstaal
Met zijn lichaamstaal communiceert je hond zijn gemoedstoestand. Voelt hij zich veilig, is hij angstig, ervaart hij positieve of negatieve stress, enz. Maar ook het opwindingsniveau wordt duidelijk door de manier waarop hij met lichaamstaal communiceert. Je hond kan neutraal, laag of hoog opgewonden zijn. Door te kwispelen zal je hond zijn gemoedstoestand en opwindingsniveau extra duidelijk maken.
En stress kan je herkennen door naar zijn conflict- of spanningssignalen te kijken.
Je hond kan communiceren vanuit 4 houdingen:
De 4 basishoudingen
De neutrale houding
In de neutrale houding voelt een hond zich goed. Hij is vertrouwd met de situatie en kan open communiceren. Een neutrale houding kenmerkt zich doordat het lichaam van jouw hond ontspannen is. Hij beweegt soepel en vlot. De aanzet van de staart zal niet naar boven of naar onder gericht zijn. Hij kan zijn gevoel onderstrepen door breed te kwispelen. Daarbij zwaait de punt van de staart richting de oren. Honden die door omstandigheden geen staart hebben, wiegen heen en weer met het bekken.
Tijdens de communicatie in een neutrale houding zal een hond zich schuin, vaak in een hoek van ongeveer 90 graden t.o.v. de ander positioneren. Door zich niet frontaal op te stellen, houden ze hun opwindingsniveau onder controle en voelen ze zich rustig. Er kan in een open houding gecommuniceerd worden. Beide individuen houden rekening met het gevoel van de ander.
De hoge houding
Als een hond zijn lichaam helemaal omhoog richt, spreekt men over het aannemen van een hoge houding. Hij strekt de poten en richt zijn hoofd omhoog. De oren kunnen hoog en naar voor gericht worden. Hij beweegt niet soepel maar gespannen en zelfs star. Ook zijn staart richt zich helemaal recht en stijf omhoog. Wanneer een hond een hoge houding aanneemt, voelt hij zich gespannen, onzeker en heeft hij een hoger opwindingsniveau. Maar de hond is ook moedig en zal de situatie waarover hij onzeker is benaderen. Op die manier neemt hij zelf actief de controle en voorkomt dat de ander naar hem toekomt, want dat zou hem nog onzekerder maken.
Soms kan een in een hoge houding communicerende hond zich frontaal voor de ander positioneren. Dit geeft aan dat hij zich bedreigd voelt en in een gesloten houding communiceert. Op dat ogenblik is de hond enkel bezorgd om zijn eigen veiligheid en houdt geen rekening meer met het gevoel van de ander.
De lage houding
Bij het aannemen van een lage houding zal jouw hond zijn lichaam naar beneden drukken. Hij heeft een wat bolle rug en zakt door de poten. Zijn hoofd wordt laag gehouden terwijl hij de oren naar achter, tegen zijn nek legt. Hij voelt zich angstig en bedrukt en beweegt geremd. Het lijkt of zijn lichaam bevriest tijdens het lopen. Zijn staart wordt laag gedragen en drukt de aanzet tegen de aars. Hoe lager de houding is, hoe lager hij zijn staart draagt. Zo kan de staart recht naar beneden tot tussen de achterpoten en tot tegen de buik aangedrukt worden. De hond voelt zich angstig en vraagt om zorg. Hij vraagt aan de ander om afstand te houden en voorzichtig te zijn. Het laag kwispelen benadrukt de vraag om zorg en voorzichtigheid.
In een lage houding zal een hond proberen dekking te zoeken. Zo kan je hond dicht tegen je komen staan of zich achter jou positioneren om steun te ervaren.
De spelhouding
Wanneer honden elkaar kennen en er onderling vertrouwen is, kunnen ze hun relatie sterker maken door te spelen. Het typische aan de spelhouding is dat het lichaam zich in bochten draait. Dit komt omdat er tijdens spel gedragselementen van agressie worden geuit. Als een hond de intentie heeft om een agressieve aanval te doen, zal het lichaam in een rechte lijn gehouden worden. Daarbij is de rug recht en vormen de neus en de aanzet van de staart een rechte lijn. Maar omdat een hond zijn lichaam tijdens spel steeds in bochten draait, is het voor de andere partij duidelijk dat er geen agressie zal volgen maar wel spel. Tijdens het spel zullen de twee lichamen nooit frontaal voor elkaar zijn. Honden positioneren zich tijdens spel meestal in hoeken van ongeveer 90 graden. Iedere spelinteractie begint met het aannemen van de spelboog waarbij de hond door de voorpoten zakt en de rug een bocht vormt. Door het aannemen van de zogenoemde spelboog, weet de andere partij zeker dat de hond wilt spelen. De staartdracht tijdens spelgedrag is net zoals bij de neutrale houding, waarbij de aanzet van de staart nooit boven de rug komt en niet aangetrokken wordt.
Mocht de opwinding tijdens het spel wat hoger oplopen, zal één van de honden het spel even stoppen. Vervolgens volgt weer een spelboog en kan het spel verder gaan. Zo houden de honden zelf controle over hun opwinding.
Spanningssignalen of conflictsignalen
Het lichaam is het belangrijkste communicatiemiddel voor onszelf. Het waarschuwt ons wanneer we stress ervaren zodat we voor onszelf zouden kunnen zorgen. Dat is ook zo hondentaal. Bij het ervaren van spanning in het lichaam zullen ze automatisch spanningssignalen, conflictsignalen of stress-signalen uiten.
Enerzijds hebben die signalen een ontspannend effect op het lichaam van de hond. Maar anderzijds tonen deze signalen aan de ander dat er een ongerustheid of stijgend opwindingsniveau is. Daardoor kan de ander zijn gedrag aanpassen waardoor de extra gestresseerde hond kan ontspannen.
De belangrijkste spanningssignalen zijn neuslikken, muillikken, geeuwen, voorpootje tillen, ogen wegdraaien en wegkijken (eventueel lichaam wegdraaien). Zolang de hond deze signalen niet voortdurend uit en ze voor ontspanning zorgen, hoef je je als eigenaar geen zorgen te maken.
Komt dit gedrag echter vaker voor, dan bevindt je hond zich in een te stresserende, moeilijke of zelfs te moeilijke situatie of voelt hij zich lichamelijk niet goed (vb. pijn of onpasselijkheid). Je hond heeft duidelijk jouw hulp nodig.
Merk je deze signalen niet of herken je ze niet, zal jouw hond hevige stress ontwikkelen. Dit is nefast voor het welzijn van je hond en van jezelf. Het stressniveau zal verder stijgen en de spanningssignalen zullen veranderen. Hijgen, grote pupillen, janken, blaffen en zeer onrustig bewegingen maken, behoren tot deze alarmsignalen. Verlaat in dergelijke omstandigheden onmiddellijk de situatie en breng je hond in veiligheid. Of haal de oorzaak weg die zorgen voor deze signalen.
2. Taal van de geluiden
Met zijn taal van de geluiden geeft je hond aan welke emoties, gevoelens en behoeften om zorg je hond heeft. Ook kan je aan deze vorm van hondentaal herkennen of je hond wilt dat er afstand wordt gehouden, dichterbij wordt gekomen of wilt dat je bij hem blijft.
De hondentaal van de geluiden bestaat uit:
Blaffen:
Op een harde manier blaffen, zacht blaffen, in een vast ritme blaffen, met een hoge toon blaffen en blaffen in allerlei combinaties.
De toonhoogte, het volume van het blaffen en het ritme waarin wordt geblaft geeft ons een idee van de emoties en de intenties van zijn hondentaal.
Huilen:
Honden huilen om hun plaats aan te geven. Ze doen dat om aan te geven dat ze zich eenzaam voelen, willen samenwerken met anderen en een voortplantingspartner willen lokken.
Janken:
Als je hond jankt vraagt hij om aandacht. Achter aandacht zit altijd een specifieke behoefte om zorg of hulp.
Grommen:
Een hond gromt om aan te geven dat zijn grens wordt bereikt. Hij bewaakt letterlijk en figuurlijk zijn eigen grens. Het is ook een vorm van zelfcontrole om niet te hoeven bijten.
3. Taal van de geur
Met de taal van de geur communiceert je hond zijn actuele persoonlijke identiteit. Met deze hondentaal geeft je hond zichzelf letterlijk bloot. Andere honden komen te weten hoe hij zich voelt, of hij veel stress heeft en hoe het gesteld is met de voortplantingscyclus. Ook gebruikt de je hond deze vorm van hondentaal om territoriaal te communiceren. Door te markeren laat je hond andere honden en mensen weten dat hij zich in het territorium bevindt. Door aan urine en uitwerpselen te snuffelen leren honden elkaar al kennen nog voor ze elkaar fysiek hebben ontmoet.
Honden communiceren met geur aan de hand van chemische signalen – Feromonen.
Deze chemische signalen wordt verspreid via urine, uitwerpselen, speeksel en klieren.
4. Taal van aanraking
Bij de hondentaal wordt de taal door aanraking het meest verwaarloosd en onderschat. Nochtans is de taal door aanraking een zeer intieme vorm van hondentaal, te vergelijken met de tactiele taal van de mens. Honden worden te pas en onpas aangeraakt door mensen. En wanneer honden mensen aanraken, wordt de betekenis verkeerd geïnterpreteerd of genegeerd. Vaak is men zich zelfs niet bewust dat aanraking ook communicatie is.
Het lichaam van de hond is een territorium. Er is bijvoorbeeld geen enkele hond die graag wordt aangeraakt door iemand die hij niet kent. Mensen die zogezegd ‘van honden houden’, raken honden die ze niet kennen het meeste aan. Van een paradox gesproken, want daarmee gaan mensen over de grens van de hond waar ze van houden. Om een hond aan te kunnen raken is er wederzijds vertrouwen nodig.
Met de taal door aanraking communiceert een hond een behoefte om nabijheid, afstand en zorg. Een hond kan iemands lichaam aanraken met het lichaam, de poten, tong en tanden. De kracht waarmee de hond de ander aanraakt geeft informatie over dat de hond wilt dat je nabij komt en blijft of afstand van hem houdt. Bijvoorbeeld tijdens het opspringen:
Opspringen als begroetingsritueel:
Tijdens het begroetingsritueel kan een hond, met ingetrokken en ontspannen poten, zacht tegen je opspringen en tegelijk de intentie hebben om met zijn snuit je mond aan te raken. Deze hondentaal zegt: Ik ben blij dat je er bent en we in connectie kunnen zijn. Laten we vriendelijk met elkaar omgaan”.
Opspringen om afstand te vragen/eisen:
Honden met angsten voor mensen en die een grote territoriale bewustheid en behoefte hebben, kunnen hard, opgewonden en met gestrekte poten, tegen bezoekers opspringen. Deze hondentaal zegt: “Ik wil niet dat je in mijn buurt komt en eis dat je afstand houdt of weggaat”.
Hondentaal - opspringen
Begroeting
Conflictgevoelens
- Zacht, stoot niet aan.
- Voorpoten ingetrokken.
- Niet frontaal.
- Intentie mond aanraken.
- Opwinding neutraal tot licht opgewonden.
- Hard, stoot aan
- Gestrekte voorpoten.
- Soms ook frontaal
- Geen intentie aanraken mond.
- Hogere opwinding.
Positieve gevoelens
Dubbele of negatieve gevoelens
Hondentaal - opspringen
Begroeting
Conflictgevoelens
- Zacht, stoot niet aan.
- Voorpoten ingetrokken.
- Niet frontaal.
- Intentie mond aanraken.
- Opwinding neutraal tot licht opgewonden.
- Hard, stoot aan
- Gestrekte voorpoten.
- Soms ook frontaal
- Geen intentie aanraken mond.
- Hogere opwinding.
Positieve gevoelens
Dubbele of negatieve gevoelens
Hondentaal is theorie
De theoretische hondentaal werd in kaart gebracht door gedragsbiologen zoals Drs. Doreen Planta, die een gedragstest ontwikkelde voor honden. De Wetenschappelijke benadering van Drs Planta heeft en enorme waarde maar is tegelijk slechts een conceptuele benadering. Ook Stanley Coren, Hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Britisch Columbia, Canada bracht in 2000 al een baanbrekend boek uit – “How to speak dog”. Dankzij het werk van wetenschappers kunnen wij hondeneigenaren, op een duidelijke manier met elkaar over de hondentaal spreken. Maar wetenschap is een bepaalde vorm van kennis en heeft als doel duidelijkheid mogelijk te maken. Wetenschap is als de vinger die naar de maan wijst, maar is nooit de maan zelf.
Drs. Doreen Planta
is gedragsbioloog afgestudeerd aan de Universiteit Utrecht en specialist gedragsbiologie honden en katten.
Prof. Stanley Coren
is hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Britisch Columbia, Canada en de auteur van het boek “How to speak dog”.
Hondentaal in de praktijk
5. De taal van het hart.
Even belangrijk en wellicht meer waardevolle hondentaal is de communicatie vanuit het hart die emoties, gevoelens en behoeften uitdraagt en laat ontvangen. Om de taal van het hart van je hond te begrijpen en te spreken, dien je de binnenkant, of de psychologie van de hond te begrijpen. Je dient te begrijpen waarom honden doen wat ze doen en hoe zij zich daarbij voelen.
Om je af te stemmen op de binnenkant van je hond, is het eerst noodzakelijk om je af te stemmen op jouw eigen binnenkant. Oefenen van mindfulnessmeditatie kan hierbij een grote hulp zijn. Dankzij je af te stemmen op je hond kan je zijn liefde en compassie ontvangen en kan je op jouw beurt met liefde, vriendelijkheid en compassie met hem omgaan. Het belangrijkste onderdeel van communicatie is ‘luisteren’. Door te spreken communiceer je wat je weet, door te luisteren kan je iets leren.
Hondentaal
Hondentaal in theorie
Hondentaal in praktijk
- Lichaamstaal
- Taal van geluiden
- Taal van geur
- Taal van aanraking
- Hondentaal in theorie
- Luisteren met het hart
- Er zijn voor je hond
- Steun en begeleiding geven
Hondentaal
Hondentaal in theorie
Hondentaal in praktijk
- Lichaamstaal
- Taal van geluiden
- Taal van geur
- Taal van aanraking
- Hondentaal in theorie
- Luisteren met het hart
- Er zijn voor je hond
- Steun en begeleiding geven
Zelf hondentaal leren?
Het kennen en begrijpen van de hondentaal is dus uiterst belangrijk in het opbouwen van een goede relatie met je hond en om hem goed te kunnen begeleiden tijdens de opvoeding. Meer weten over de taal van je hond en hoe je zelf duidelijk kunt communiceren met je hond? Volg de online cursus: Hondentaal kennen en begrijpen
Hondentaal kennen en begrijpen
- Duidelijk en vriendelijk communiceren met je hond.
- Lichaamstaal van je hond begrijpen.
- Weet wanneer je hond stress heeft.
- Met de taal van de geluiden weet je welke behoefte er bij je hond op de voorgrond treedt.
- Begrijp de geurwereld van je hond.
- Wat zegt jouw hond wanneer hij iemand aanraakt?
- Hoe zie je dat je hond het leuk vindt om aangeraakt te worden.
- Eenvoudig en praktisch toepasbare cursus.
- Onmisbaar voor een goede relatie met je hond.
Hondentaal kennen en begrijpen
- Duidelijk en vriendelijk communiceren met je hond.
- Je puppy of hond makkelijker leiding geven.
- Ervaar onmiddellijk meer plezier en geluk.
- Eenvoudig en praktisch toepasbare cursus.
- Onmisbaar voor een goede relatie met je hond.
